Szlakiem miejsc Powstania Styczniowego - Oficjalna Strona Oddziału Świętokrzyskiego PTTK im. St. Jeżewskiego w Ostrowcu Św Al. 3-ego Maja 5, tel. (41) 265-25-24

Idź do spisu treści

Menu główne:

WALORY POZNAWCZE OSTROWCA I OKOLIC



Za czyn dla kraju nagrody nie trzeba.
Gdy duch powstańca w zaświaty odleci,
Skreślcie nad grobem przepustkę do nieba:
„Rok tysiąc osiemset sześćdziesiąty trzeci”.
Walenty Czerkawski
"Kucie kos"- jedna z prac autorstwa Artura Grottgera, piewcy tragedii narodowej, twórcy cyklu "Polonia" i Lituania" poświęconych powstaniu styczniowemu. O sugestywności tych prac tak pisał Stanisław Jeżewski w 1988 r. do miejscowej gazety:

"W jednej ze szkół w Ostrowcu, w której pracowałem w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości /1918r./, klasy a nawet korytarze zdobiły reprodukcje Grottgera. Treść ich była tak wyrazista i przejmująca, że mimo upływu ponad sześćdziesięciu lat, okres powstania styczniowego odtwarzam wywołaniem głęboko zakodowanych w pamięci obrazów. /…/"

Wśród wielu dokonań społecznych, krajoznawczych i kulturalnych Patrona naszego oddziału na uwagę zasługuje oznakowanie miejsc związanych z powstaniem styczniowym w okolicach Ostrowca Świętokrzyskiego. Stanisław Jeżewski dokonał tego z własnej inicjatywy i własnych funduszy. Jako wnuk powstańców styczniowych spłacił „święty dług” również za nas. W kilku miejscach związanych z wydarzeniami zrywu wyzwoleńczego Polaków pojawiły się metalowe tablice z wizerunkiem: skrzyżowanej kosy osadzonej na sztorc i szabli z napisem „MIEJSCE WALK POWSTAŃCZYCH 1863 R. OSTROWIEC dn. 1 XI 1970 r.” Tylko na taki lakoniczny napis wyraziła zgodę ówczesna cenzura. Inne miejsca otrzymały piaskowcowe płyty.

Bodzechów – tablica umieszczona na utworzonym skwerze, przylegającym do drogi 755, niedaleko kościoła i przystanku PKS. Jest to blok z czerwonego granitu umieszczony na terenie utwardzonym kostką brukową. Znajdują się na nim dwie żeliwne płyty. Po lewej stronie stara, pochodząca z przystanku kolejowego PKP Bodzechów na której znajdyuje się napis: "MIEJSCE / WALK / POWSTAŃCZYCH / 1863r. / OSTROWIEC dn. 1XI.1970r." Po prawej zaś: "TABLICA / WYKONANA Z INICJATYWY / STANISŁAWA JEŻEWSKIEGO / PRZENIESIONA Z BUDYNKU / DAWNEJ STACJI PKP / I PONOWNIE ODSŁONIĘTA / W 150 ROCZNICĘ / BITWY POD BODZECHOWEM / 16 XII 1863 - 16 XII 2013 / BOHATEROM POWSTANIA STYCZNIOWEGO / - MIESZKAŃCY GMINY BODZECHÓW."


Tablica pamiątkowa.
Czarna Glina – metalowa płyta na kapliczce położonej na zachodnim krańcu wsi, w której ks. Kacper Kotkowski odprawiał msze święte dla grupujących się w lasach bodzechowskich oddziałów powstańczych. W głębi lasu płyta kamienna na grobie powstańca poległego w bitwie bodzechowskiej.

    

     
Częstocice – tablica umieszczona na budynku cukrowni od strony dziedzińca przypomina potyczkę plutonu żandarmerii powstańczej pod dowództwem ochotnika węgierskiego Szandora Aleksandra Szredera z lotnym oddziałem carskim Asiejewa. W potyczce tej zginęło dwóch powstańców, a Szreder ciężko ranny wzięty do niewoli.

     
Sudół – tablica na głazie narzutowym, przy trasie Ostrowiec – Bałtów, przypomina o bitwie, która miała miejsce 5 maja 1863 r. pod Jeziórkiem, oddziału płk Dionizego Czachowskiego z doborowym oddziałem carskim mjr Klewcowa, w bitwie w tej zginął ten znany pogromca Polaków razem z 90 dragonami, po stronie powstańców straty wyniosły 8 zabitych powstańców.

     
Kaplica – na gotyckiej kaplicy, położonej przy starym trakcie iłżeckim, tablica piaskowcowa z napisem „MIEJSCE WALK POWSTAŃCZYCH 1863 r.” umieszczona na pamiątkę potyczki, która miała miejsce 10 marca 1864 roku. Według tradycji w walce oddziału Zarzyckiego – Sowy z rosyjskim oddziałem płk.Łaskariewa poległo 4 powstańców.

     
Kunów – na cmentarzu parafialnym na mogile powstańców piaskowcowa płyta z napisem: „TU LEŻY 38 POWSTAŃCÓW POLEGŁYCH POD JANIKIEM W WALCE Z ROSJANAMI W 1863 R.” W bitwie tej niewielki oddział mjr Łady został otoczony przez przeważające siły rosyjskie płk Macniewa. W nierównej walce na śmierć i życie zginęło wielu powstańców, by inni mogli wydostać się z okrążenia.

     

Warto również odwiedzić i poznać następujące miejsca:

  • Ćmielów

- pomnik niepodległości w rynku z tablicą poświęconą powstańcom styczniowym;
- pomnik na placu kościelnym, pierwotnie ustawiony na rynku;
- Krzyż Pamięci na cmentarzu parafialnym;
- mogiła powstańca Jana Michałowskiego na cmentarzu parafialnym.

  • Denków

- współczesny pomnik na mogile powstańców poległych w bitwie bodzechowskiej na cmentarzu parafialnym.

  • Kunów

- mogiły na cmentarzu parafialnym księży Jana i Antoniego Dąbrowskich, zaangażowanych w powstanie styczniowe Michała Szumlińskiego „Kacapa” Rocha      Skalskiego.

  • Ostrowiec Świętokrzyski

- krzyż powstańców 1863 r. przy kolegiacie św. Michała Archanioła;
- pomnik poległych powstańców przy ulicy Hubalczyków;
- pomnik zmarłych powstańców w szpitalu w Klimkiewiczowie przy ulicy Traugutta;
- mogiły powstańców na cmentarzu parafialnym przy ulicy Denkowskiej:

Antoniego Czerwieńskiego
Jana Feliksa Mrozowskiego
Zygmunta Saskiego
Teresy z Kostkowskich Narewskiej.

  • Szewna

- mogiła powstańców zmarłych po bitwie bodzechowskiej w lazarecie w Klimkiewiczowie.


A także poza granicami powiatu ostrowieckiego:

  • Opatów

Znany z dwóch bitew powstańczych 25 listopada 1863 r. i 21 lutego 1864 r.

- pomnik w rynku poświęcony mjr Ludwikowi Toporowi –Zwierzdowskiemu, straconemu w tym miejscu 23 lutego 1864 r., po bitwie zakończonej klęską oddziałów powstańczych;
- głaz granitowy przy ul. Mickiewicza, tablica informuje o pierwszym w tym miejscu pochówku Ludwika Topora - Zwierzdowskiego;
- krzyż przy szpitalu – miejsce egzekucji powstańców;
- krzyż przy Bramie Warszawskiej w miejscu śmierci ks. Franciszka Przybyłowskiego;
- krzyż ma mogile powstańczej przy klasztorze Bernardynów tablica na budynku przy ul. Kilińskiego, upamiętnia atak powstańców pod dowództwem gen. Józefa Hauke - Bosaka na Opatów dnia 25 listopada 1863 r.;
- mogiły powstańców na cmentarzu parafialnym.

  • Jawor Solecki

- pomnik przy trasie: Iłża – Lipsko n/Wisłą w miejscu, gdzie 6 listopada 1863 r. w walce z Moskalami został śmiertelnie ranny bohaterski wódz oddziałów powstańczych pułkownik Dionizy Czachowski.
 
Wróć do spisu treści | Wróć do menu głównego