Stanisław Jeżewski - Oficjalna Strona Oddziału Świętokrzyskiego PTTK im. St. Jeżewskiego w Ostrowcu Św Al. 3-ego Maja 5, tel. (41) 265-25-24

Idź do spisu treści

Menu główne:

BIOGRAMY > I - Ł
Stanisław Jeżewski  urodził się 30 sierpnia 1898 roku w osadzie Kobiałki, położonej w parafii Pawłów na ziemi świętokrzyskiej, w rodzinie o tradycjach patriotycznych. Dziadkowie brali udział w powstaniach listopadowym i styczniowym. Rodzicami byli Jan i Elżbieta z domu Pałysiewicz. Naukę początkową pobierał w Częstocicach, u znanego z patriotyzmu nauczyciela Rocha Burdy. Kształcenie kontynuował w Wąchocku, w powstałym po 1905 r. prywatnym 4 - klasowym gimnazjum. W szkole tej zetknął się z konspiracyjnym ruchem niepodległościowym. Do 1914 r. ukończył 3 klasy.
         Działania wojenne na kilka lat przerwały naukę, wycofująca się armia rosyjska zabierała ze sobą w głąb Rosji ludność cywilną. W tej wielkiej ludzkiej tragedii miał również swój udział, jako 17-letni młodzieniec. Początkowo zatrudniony jako „tabolszczyk” w transporcie podwód, a w 1917r. powołany do wojska i po 6-cio tygodniowym przeszkoleniu saperskim skierowany na front. Dostał się do niewoli, z której powrócił w rodzinne strony jesienią 1918 r. Wstąpił do Seminarium Nauczycielskiego w Ostrowcu, które z przerwą na udział w wojnie 1920 r. ukończył w 1922 r. Podjął pracę pedagogiczną w szkole kolejowej w Ostrowcu. W trakcie pracy uzupełniał wykształcenie na Wyższych Kursach Nauczycielskich. W 1923 r. zdał egzamin eksternistyczny z języka polskiego, a w 1926 r. ukończył geografię i biologię na Wyższym Kursie Nauczycielskim we Lwowie. W latach 1947-1951 był słuchaczem Instytutu Pedagogicznego ZNP w Warszawie. Napisał pracę dyplomową ”Góry Świętokrzyskie”. Po drugiej wojnie światowej pracował w Liceum Ogólnokształcącym dla Pracujących i Liceum Handlowym (późniejszy Zespół Szkół Ekonomicznych i Zespół Szkół Nr 1). W 1972 r., po 50 latach pracy pedagogicznej, przeszedł na emeryturę.
         W 1920 r. brał udział, jako ochotnik w wojnie polsko-bolszewickiej. Został ranny w bitwie nad Wieprzem. Leczył się w szpitalu w Łodzi i jako rekonwalescent w Ciechocinku. W październiku powrócił do Ostrowca. W 1939 r., zmobilizowany do wojska, brał udział w kampanii wrześniowej. W toku działań znalazł się we Lwowie, skąd po klęsce powrócił do domu.
W okresie okupacji prowadził w Ostrowcu Świętokrzyskim nauczanie młodzieży w szkole i na tajnych kompletach, w których uczestniczyły również córki Halina i Bożena. Jego głównym obszarem działania w okresie wojny była działalność konspiracyjna w Armii Krajowej. Był szefem Referatu Prasy i Propagandy Obwodu Opatowskiego. Przyjął pseudonimy „Cis” i „Grabowy”. Był redaktorem czasopism „Biuletyn Informacyjny”, „Naród Polski” i „Żołnierz w Polu”. Wiosną 1944 r. zadenuncjowany, ukrywał się przed gestapo pod przybranym nazwiskiem Paweł Waga i w dalszym ciągu prowadził działalność konspiracyjną m.in. dostarczał broń do oddziałów partyzanckich. Zawsze aktywnie uczestniczył w życiu społecznym i kulturalnym Ostrowca Świętokrzyskiego. Był działaczem ZNP. W latach 1959-1961 pełnił funkcję prezesa Oddziału Miejskiego ZNP. Był jednym z założycieli Towarzystwa Miłośników Ostrowca i przez wiele lat jego aktywnym członkiem. Był również członkiem Towarzystwa Przyjaciół Górnictwa Hutnictwa i Przemysłu Staropolskiego.
         Do PTK wstąpił w 1924 r., w okresie reaktywowania działalności ostrowieckiego oddziału po pierwszej wojnie światowej. W latach 1926 - 1939   razem z T. Rekwirowiczem zgromadzili bogaty księgozbiór, liczący w 1938 r. 865 tomów. Współpracował z naukowcami Stefanem Krukowskim i Zygmuntem Szmidtem, pierwszymi badaczami neolitycznej kopalni w Krzemionkach. Czynił starania o utworzenie muzeum i rezerwatu archeologicznego. W 1945 r. z jego inicjatywy powstało pierwsze po wojnie Szkolne Koło Krajoznawcze w Liceum dla Dorosłych.
W 1948 r. wspólnie z działaczami z okresu międzywojennego, przyczynił się do reaktywowania oddziału PTK. Jego nazwisko widnieje na liście założycieli PTTK w Ostrowcu Św. W latach 1951-1953 i 1972-1976 był członkiem zarządu oddziału, w latach 1953-1954 i 1961-1963 wiceprezesem, a w latach 1954-1956 prezesem zarządu oddziału. W latach 1963-1966 pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Rewizyjnej. Był organizatorem niezliczonej ilości wycieczek krajoznawczych dla młodzieży szkolnej, a także dla nauczycieli. Z jego inspiracji w latach powojennych wznowiła działalność biblioteka, urządzane były wystawy uratowanych eksponatów Muzeum PTK, oraz okolicznościowe, np. poświęcona Adamowi Mickiewiczowi, czy sprowadzona z Okręgu PTTK w Kielcach pt. „Stare górnictwo i hutnictwo”. W 1955 r. był inicjatorem powołania Komisji Opieki nad Zabytkami, której był wieloletnim przewodniczącym. Komisja swoją opieką otoczyła rezerwat archeologiczny w Krzemionkach, oraz wiele obiektów zabytkowych w okolicy Ostrowca Świętokrzyskiego. Dzięki staraniom komisji powstało w 1965 r. Muzeum Regionalne w Częstocicach, które przejęło eksponaty Muzeum PTK, uratowane z zawieruchy wojennej, a S. Jeżewski został honorowym kustoszem Muzeum. W 1973 r. z okazji 60-lecia oddziału została wydana praca jego autorstwa: Zarys Historii Oddziałów PTK-PTTK w Ostrowcu Św. 1913-1973. Był również autorem opracowania Historia Ostrowca dwukrotnie wydanego przez Towarzystwo Miłośników Ostrowca. W latach 1970-1980 z własnej inicjatywy, i własnych funduszy oznakował żeliwnymi tablicami miejsca walk powstańczych 1863 r. w Sudole, Czarnej Glinie, Bodzechowie, Częstocicach, a na mogiłach powstańców w Kunowie, Sudole i Czarnej Glinie położył płyty z piaskowca. Także kapliczka w Kaplicy otrzymała tablicę z piaskowca z napisem: „Miejsce walk powstańczych 1863 r.”. W 1989 r., kilka miesięcy przed śmiercią, uczestniczył jeszcze w pracach Komitetu Odbudowy Pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego w Ostrowcu Świętokrzyskim. Powszechnie ceniony za pełną zaangażowania i poświęcenia działalność społeczną, krajoznawczą i kulturalną, nie tylko przez swoich uczniów, zawsze z szacunkiem, nazywany był Profesorem. Mieszkanie Stanisława i Jadwigi Jeżewskich było zawsze otwarte dla ludzi z kręgu krajoznawstwa. Do końca życia zainteresowany był sprawami Oddziału PTTK w Ostrowcu Św.
         Za pełną poświęcenia pracę pedagogiczną, działalność społeczną i służbę wojskową otrzymał odznaczenia: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
(1980), Polonia Restituta, odznakę „Za zasługi dla Kielecczyzny”, Medal Komisji Edukacji Narodowej (1977), Złotą Odznakę ZNP(1973), Medal 40-Lecia PRL, odznakę „Zasłużony Działacz Kultury (1974), Złotą Honorową Odznakę PTTK (1959), złotą odznakę „Za Opiekę nad Zabytkami”(1969) medal „W 100 –lecie turystyki”. Pośmiertnie odznaczony został Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami. XII Krajowy Zjazd Towarzystwa w dniu 27 października 1989 r. przyznał Stanisławowi Jeżewskiemu Honorowe Członkostwo PTTK. Nadzwyczajny Zjazd Oddziału Świętokrzyskiego PTTK w Ostrowcu Św. 16 lutego 1991 r. ustanowił Stanisława Jeżewskiego patronem oddziału oraz nadał jego imię niebieskiemu szlakowi turystycznemu: Pętkowice - Bałtów –Krzemionki – Kaplica – Kunów – Nietulisko –Doły Biskupie – Grzegorzowice –Nowa Słupia – Święty Krzyż.
         Zmarł 2 listopada 1989 r. w Ostrowcu Świętokrzyskim Spoczywa na cmentarzu parafialnym przy ul. Denkowskiej.
 
Wróć do spisu treści | Wróć do menu głównego