Jan Szymański - Oficjalna Strona Oddziału Świętokrzyskiego PTTK im. St. Jeżewskiego w Ostrowcu Św Al. 3-ego Maja 5, tel. (41) 265-25-24

Idź do spisu treści

Menu główne:

BIOGRAMY > S - Ż
Jan Szymański urodził się 10 grudnia 1881 r. w Ostrowcu. Jego rodzicami byli Szczepan       i Konstancja z Sałkowskich.
Po ukończeniu szkoły powszechnej, w wieku 13 lat podjął pracę w Zakładach Ostrowieckich, aby zarobić na dalszą naukę. W 1899 r. rozpoczął naukę w Seminarium Nauczycielskim w Jędrzejowie, którą ukończył w 1902 roku. Od najmłodszych lat buntował się przeciwko rusyfikacji w szkole.
W okresie seminaryjnym uczestniczył w organizacji kółek samokształceniowych, które współpracowały z organizacjami politycznymi i kulturalnymi. Szczególnie bliski kontakt seminarzyści mieli z Organizacją Kulturalno-Oświatową w Warszawie na czele której stali Stanisław Michalski i Aleksander Janowski, twórca polskiego ruchu krajoznawczego. Po ukończeniu seminarium pracował w szkole powszechnej w Majkowie w powiecie radomszczańskim, gdzie organizował kursy wieczorowe dla młodzieży wiejskiej oraz dorosłych. Po roku przeniesiony został do pracy w środowisku robotniczym Zagłębia. Pracował w szkołach przy kopalni „Saturn” pod Sosnowcem i „Hautkiego” w Rakowie pod Częstochową. W tym czasie nawiązał współpracę z PPS. Przewoził z Krakowa do Zagłębia broń i nielegalną prasę. Wówczas w Krakowie zetknął się z Józefem Piłsudskim. W 1905 r. brał udział w organizacji strajku szkolnego. Za działalność polityczną i udział w strajku był kilkakrotnie aresztowany i więziony. Został zmuszony do ucieczki za granicę. Wyjechał do Belgii, gdzie w latach 1906-1908 studiował na wydziale nauk gospodarczych Uniwersytetu Nowego w Brukseli. Po powrocie do kraju, wrócił do pracy w Rakowie, a następnie przeniósł się do Piotrkowa. W 1913 r. powrócił do Ostrowca wraz z żoną Wiktorią z domu Koziełło, nauczycielką i działaczką społeczną, i podjął pracę w nowo powstałym Prywatnym Progimnazjum Męskim Stefana Czaplińskiego jako nauczyciel języka polskiego i matematyki. Wojenne wakacje 1915 r. spędzane u rodziny na Wileńszczyźnie zamieniły się w kilkuletnią poniewierkę i rozłąkę z żoną i dziećmi. Po kilkuletniej tułaczce i pobycie na Syberii, gdzie brał udział w ekspedycji naukowej z geologiem Czeczottem, powrócił do kraju w 1921 r. Przez kilka lat pracował jako polonista i geograf w ostrowieckim Seminarium Nauczycielskim, a w 1935 r. powrócił do pracy w Państwowym Gimnazjum Męskim im. J. Chreptowicza jako nauczyciel geografii, gdzie pracował również po drugiej wojnie światowej do 1953 r. tj. do przejścia na emeryturę.
Przez wiele lat, również w okresie okupacji niemieckiej, prowadził stację meteorologiczną dla Instytutu Meteorologii. W latach 1927-1928 redagował periodyk „Kronika Ostrowiecka”. W okresie międzywojennym przez dwie kadencje pełnił funkcję członka Rady Miasta. Był członkiem Zarządu Koła byłych więźniów politycznych z okresu rewolucji 1905 r. i działaczem Klubu Demokratów, a także przewodniczył miejscowej organizacji BBWR.W czasie okupacji współpracował z Armią Krajową - referatem „N”– (prasy i propagandy), gdzie tłumaczył ulotki na język rosyjski przeznaczone dla własowców. Związany był z organizacją Wolność-Równość-Niepodległość. W jego domu przy ulicy Polnej 52 redagowano konspiracyjne pisma „O lepsze jutro” (dla młodzieży), „Głos Robotniczy” oraz „Wiadomości Robotnicze”. W domu nazywanym Pensjonatem Papy Szymańskiego, (PPS) obok konspiracyjnej działalności, mieścił się ośrodek pomocy dla ukrywających się przed okupantem Polaków i Żydów. Odbywały się również lekcje tajnych kompletów w zakresie klas licealnych. Nauczycielami byli między innymi wysiedleni z Poznania profesorowie oraz córki J. Szamańskiego: Halina, Wanda i Ewa, która była również organizatorką kompletów, a także ukrywający się w Ostrowcu poeta Tadeusz Kubiak (1924-1979) późniejszy mąż córki Danuty.
Do Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego wstąpił z chwilą powstania oddziału w Ostrowcu, w 1913 r. otrzymał legitymację upoważniającą do posiadania aparatu fotograficznego i wykonywania zdjęć. Był rozmiłowanym w regionie turystą i krajoznawcą, organizatorem obozów, wycieczek i pieszych wędrówek. W okresie wakacji można go było spotkać wędrującego z plecakiem i młotkiem geologicznym. Z jego inicjatywy utworzono przy Gimnazjum Męskim Koło Krajoznawcze Młodzieży Szkolnej, które uczestniczyło w konkursach organizowanych przez oddział. Wyróżnione prace opisujące wieś i zwyczaje ludowe były drukowane w "Orlim Locie". W okresie międzywojennym był wieloletnim członkiem zarządu oddziału. Jako zamiłowany geolog uczestniczył w staraniach o utworzenie muzeum i rezerwatu archeologicznego na Krzemionkach. Po drugiej wojnie światowej uczestniczył w reaktywowaniu działalności oddziału PTK w Ostrowcu Świętokrzyskim.
Zmarł 10 września 1960 r. w Warszawie. Spoczywa na cmentarzu na Powązkowskim w Warszawie.

 
Wróć do spisu treści | Wróć do menu głównego